Wśród Polaków obawy o utratę pracy na rzecz GenAI zmalała w 2024 roku z 70 do 30%, wynika z badań Future Mind

Rok 2024 przyniósł intensywny rozwój generatywnej sztucznej inteligencji (GenAI), co miało także wpływ na dotychczasowe postawy i odczucia Polaków względem AI. Potwierdzają to także wyniki dwóch badań firmy doradczo-technologicznej Future Mind, z końca 2023 i 2024 roku. Jak pokazuje porównanie, w ciągu ostatnich 12 miesięcy wzrosły obawy dotyczące prywatności danych – z 67 proc. do 73 proc. Jednocześnie nieco zmalał optymizm co do możliwości tej technologii w rozwiązywaniu globalnych problemów. W 2023 r. niemal połowa uczestników badania (47 proc.) deklarowała, że sztuczna inteligencja może przyczynić się do walki ze zmianami klimatu, jednak na koniec 2024 roku tę opinię wyraziło już tylko 35 proc. Polaków.

Od entuzjazmu po niepewność – jak zmieniło się nastawienie Polaków wobec AI?

Biorąc pod uwagę dotychczasowy, bardzo dynamiczny rozwój technologii opartych o sztuczną inteligencję można spodziewać się, że AI będzie jeszcze bardziej zintegrowana z codziennym życiem. To z kolei wzbudza w Polakach mieszane uczucia. Jak wynika z najnowszego badania Future Mind “Jak AI zmienia codzienność Polaków? Sztuczna inteligencja w pracy i życiu osobistym”, 40 proc. Polaków odczuwa silne lub bardzo silne uczucie niepokoju lub strachu, a jedna trzecia jest mocno lub bardzo mocno podekscytowana możliwościami, jakie zapewnia GenAI.

Warto też dodać, że zarówno w 2023, jak i w 2024 roku, respondenci wskazywali na pozytywne aspekty rozwoju sztucznej inteligencji, takie jak usprawnienie procesów produkcyjnych czy poprawę jakości życia. Podczas gdy w raporcie „Żyjesz w Phygitalu choć o tym nie wiesz. Jak Polacy korzystają z technologii łączących światy online i offline?” z końca 2023 roku 64 proc. Polaków uważało, że AI może przyczynić się do poprawy opieki zdrowotnej, najnowsze dane z 2024 roku wskazują, że optymizm ten spadł do 55 proc.

Podobnie w przypadku wykorzystania AI do walki z pogarszającym się stanem klimatu. Pod koniec 2023 roku 47 proc. badanych deklarowało, że sztuczna inteligencja może pomóc w tym względzie. Tymczasem po 12 miesiącach odsetek ten spadł do 35 proc., przy czym sceptycyzm jest bardziej widoczny wśród kobiet (30 proc.) niż mężczyzn (18 proc.).

– W 2023 roku dostrzegliśmy znaczny entuzjazm wobec AI, zwłaszcza wśród młodych respondentów, którzy liczyli na to, że sztuczna inteligencja pomoże wyeliminować nudne, powtarzalne czynności w pracy. Po roku dynamicznego rozwoju technologii obserwujemy jednak zmianę – początkowy entuzjazm słabnie, a coraz więcej Polaków zwraca uwagę na potencjalne zagrożenia związane z wykorzystaniem AI, chociażby w kwestiach związanych z prywatnością danych oraz zastosowaniami militarnymi – komentuje Jakub Nawrocki, Lead UX Researcher w Future Mind. – Z drugiej strony, w innym z kluczowych aspektów obawy respondentów zauważalnie się zmniejszyły. Podczas gdy w 2023 roku 7 na 10 Polaków obawiało się, że AI odbierze ludziom pracę, w naszym końcowo rocznym badaniu z 2024 roku wskazało tak już tylko 30 proc. ankietowanych.

Prywatność i wojny na pierwszym planie

Jednym z najważniejszych wniosków z badania Future Mind z końca 2024 roku jest wzrost obaw o prywatność danych. Aż 73 proc. Polaków zgadza się, że AI budzi niepokój w tym obszarze, a tylko 6 proc. jest spokojna w tej sferze. Co piąty respondent nie ma jasno określonej opinii na ten. Dla porównania, w badaniu z 2023 roku temat prywatności wzbudzał niepewność 67 proc. ankietowanych.

Zaniepokojenie budzi również potencjalne wykorzystanie sztucznej inteligencji w celach wojskowych. Z nowego badania Future Mind wynika, że 61 proc. Polaków obawia się, że AI może prowadzić do większych zniszczeń w przypadku jej militarnego zastosowania. Tylko 8 proc. respondentów wyraziło przeciwną opinię, a jedna trzecia nie ma w tej kwestii zdania. Wyniki te napawają nieco większym optymizmem niż dane z Raportu Phygital, gdzie niemal trzy czwarte (72 proc.) uczestników badania postrzegała AI jako istotne zagrożenie militarne.

– Zmiany w postrzeganiu AI przez Polaków pokazują, jak istotna jest edukacja społeczeństwa na temat technologii. Widzimy, że z jednej strony AI wzbudza ogromne nadzieje, ale z drugiej budzi równie wielkie obawy. Konieczne jest wypracowanie odpowiednich regulacji oraz prowadzenie szeroko zakrojonych kampanii edukacyjnych, by rozwiać największe wątpliwości. Tym bardziej, że w wielu kwestiach spornych dotyczących generatywnej sztucznej inteligencji stosunkowo duży odsetek Polaków nie ma tak naprawdę konkretnej opinii ani stanowiska za lub przeciw– dodaje Emil Waszkowski, Head of Strategy w Future Mind.

Wciąż dużo niepewności

Porównanie wyników badań z 2023 i 2024 roku wskazuje, że Polacy podchodzą do kwestii związanych z powszechnym zastosowaniem GenAI z dużo większym sceptycyzmem. Bardzo istotne jest także znaczące niezdecydowanie części społeczeństwa, co do wpływu jaki sztuczna inteligencja może mieć na życie zarówno jednostki, jak i większych grup społecznych. Dla co piątego Polaka bowiem, temat GenAI jest zupełnie obojętny. Jest to o tyle istotne, że sztuczna inteligencja będzie miała coraz większy wpływ na codzienność – w sferze prywatnej, zawodowej, a także na szerszą, globalną skalę. Zarówno dla firm technologicznych, jak i instytucji publicznych oznacza to potrzebę podjęcia działań mających na celu edukowanie społeczeństwa i budowanie zaufania wobec AI.

– To jak bardzo skala wykorzystania GenAI w naszym życiu wzrosła w ostatnich latach świadczy o tym, że powinniśmy zadbać o poszerzanie swoich umiejętności w tym zakresie. Zarówno na poziomie jednostek, jak i całych firm, a także instytucji legislacyjnych i rządów. Między innymi dlatego w ubiegłym roku powstał w naszej firmie zupełnie nowy segment działalności Data&AI – to nasza odpowiedź na dynamicznie zmieniające się potrzeby społeczne i biznesowe – podsumowuje Emil Waszkowski, Head of Strategy w Future Mind.