50 lat temu Intel rozpoczął nową erę komputeryzacji. To wtedy pojawił się procesor Intel 4004.

16 listopada 2021

50 lat temu rozpoczęła się nowa era w świecie technologii. Dzięki naukowcom Intela komputery miały w nadchodzących latach zmniejszyć się drastycznie, a tym samym upowszechnić. To był inny świat niż dziś, ale początku naszej, skomputeryzowanej rzeczywistości, należy szukać właśnie w tamtych czasach. To wtedy Intel stworzył procesor Intel 4004.

Był rok 1971, młodzi „The Rolling Stones” nagrali „Brown Sugar”, w kinach widzów niepokoiła „Mechaniczna pomarańcza” Kubricka, a USA prowadziły pozbawioną większego sensu wojnę w Wietnamie, którą miały ostatecznie przegrać 4 lata później. Tymczasem w kalifornijskich laboratoriach Intela powstał Intel 4004 – pierwszy o na świecie dostępny komercyjnie mikroprocesor.

Wprowadzony na rynek w 1971 r. układ 4004 utorował drogę nowoczesnym mikroprocesorom – „mózgom”, które leżą u podstaw niemal każdej nowoczesnej technologii od chmury obliczeniowej po urządzenia brzegowe. Mikroprocesory są punktem wspólnym najważniejszych osiągnięć technicznych – przetwarzania bez granic (ubiquitous computing), wszechobecnej łączności, infrastruktury typu cloud-to-edge i sztucznej inteligencji – oraz nadają szybsze niż kiedykolwiek tempo innowacjom.

„W tym roku przypada 50. rocznica opracowania układu 4004. Pomyślcie, jak wiele osiągnęliśmy w ciągu ostatniego półwiecza. To był przełom techniczny – chwila, która tak naprawdę dała początek erze komputerów!” – dyrektor generalny Intela, Pat Gelsinger

Mikroprocesor 4004 był pionierskim osiągnięciem, a jego sukces dowiódł, że złożone obwody scalone można zmieścić w układzie wielkości paznokcia. Moment jego wynalezienia oznaczał też narodziny nowej metody projektowania nieregularnych układów logicznych, na której opierały się kolejne generacje mikroprocesorów, zanim wyewoluowały w konstrukcje wykorzystywane w dzisiejszych nowoczesnych urządzeniach.

„Patrząc wstecz na rok 1970, było oczywiste, że mikroprocesory zmienią sposób, w jaki projektujemy systemy, przechodząc od wykorzystania sprzętu do oprogramowania. Jednak tempo ich rozwoju i wprowadzenia do użytku w przemyśle było naprawdę zaskakujące” – stwierdził były inżynier Intela Federico Faggin, który zaprojektował oraz wyprodukował układ Intel 4004 we współpracy z Teddem Hoffem i Stanem Mazorem.

Podczas gdy model 4004 – pierwszy dostępny komercyjnie mikroprocesor wykorzystywany w kalkulatorach biurkowych – zapoczątkował erę nowoczesnych komputerów, zaprezentowane przez liderów firmy podczas październikowego wydarzenia Intel Innovation najnowsze procesory Intel® Core® 12. generacji dadzą początek kolejnej erze. Hybrydowa architektura tej nowej linii układów, która została opracowana w rezultacie ścisłego powiązania oprogramowania i sprzętu, zapewni niezrównaną wydajność w kolejnych generacjach. Pół wieku od powstania mikroprocesora 4004 Intel nadal wprowadza innowacje, odkrywa nowe obszary i przesuwa granice możliwości komputerów, dzięki badaniom w takich dziedzinach jak obliczenia kwantowe z użyciem kriogenicznego układu Horse Ridge II oraz obliczenia neuromorficzne, w których wykorzystywany jest układ Intel Loihi 2.

W 1969 r. firma Nippon Calculating Machine Corp. zwróciła się do Intela z prośbą o zaprojektowanie obwodów scalonych dla jej prototypowego kalkulatora Busicom 141-PF. Inżynier Intela Federico Faggin wraz z zespołem zmodyfikowali pierwotne plany 12 wyspecjalizowanych układów, ostatecznie opracowując zestaw złożony z czterech układów (w tym mikroprocesora 4004), który spełnił wymagania klienta. Nie większy od paznokcia procesor 4004 miał taką samą moc obliczeniową, jak zbudowany w 1946 r. pierwszy elektroniczny komputer, który zajmował cały pokój.