AMD wprowadza nową architekturę Zen 5, a wraz z nią nowe procesory Ryzen 9000 i Ryzen AI 300

AMD ujawniło szczegóły dotyczące procesorów korzystających z najnowszej architektury CPU o nazwie Zen 5: Ryzen 9000 i Ryzen AI 300 'Strix Point’. 

Podczas Zen 5 Tech Day, AMD zaprezentowało szczegółowe informacje na temat swoich nowych procesorów z serii Ryzen 9000 'Granite Ridge’ i Ryzen AI 300 'Strix Point’. Te nowej generacji chipy mają rywalizować o miano najlepszych procesorów na rynku w swoich klasach, oferując znaczące ulepszenia w wydajności i efektywności. Wcześniejsze zapowiedzi AMD stopniowo odkrywały szczegóły dotyczące procesorów Zen 5, ale teraz możemy podzielić się bardziej szczegółowymi danymi.

Nową mikroarchitekturę AMD wzbogaciło wieloma ulepszeniami, które zapewniają średnio 16% wzrost przepustowości instrukcji na cykl (IPC). Prezentowane obecnie procesory Zen 5 powstają w procesie TSMC N4P, który zapewnia 11% większą wydajność, 22% wyższą efektywność energetyczną i 6% większą gęstość upakowania tranzystorów w porównaniu do procesu 5nm. AMD również planuje przejście na proces TSMC 3nm dla modeli, które pojawią się później, gdzie Zen 5 zostanie niejako przeskalowany do 3 nm. To powinno przynieść dalsze usprawnienia dla finalnego produktu.

W ramach wprowadzenia Zen 5 już w postaci gotowych produktów, AMD pokazało dwie linie nowych CPU: Ryzen 9000 i Ryzen AI 300, znane także jako „Granite Ridge” i „Strix Point”:

Procesory serii Ryzen 9000

Procesory z serii Ryzen 9000 to desktopowe CPU dla rynku mainstream. Dzięki architekturze Zen 5, w rywalizacji „zegar w zegar” z poprzednikami, powinny osiągać około 16% większe rezultaty wydajności dzięki wyższemu IPC. Flagowym modelem tej serii jest 16-rdzeniowy Ryzen 9 9950X, który w testach wydajnościowych przewyższa Intel Core i9-14900K o 21% w zadaniach produktywnościowych i o 11% w grach.

Tuż za nim plasuje się Ryzen 9 9900X, z 12 rdzeniami i 24 wątkami, który również wykazuje imponujące wyniki. W przytoczonych przez AMD testach przewyższa potężny przecież układ Intel 14900K w zakresie od 2% do 41% w różnych aplikacjach produktywnościowych oraz od 4% do 22% w grach. Warto podkreślić, że Ryzen 9 9900X osiąga te wyniki przy znacznie niższym zużyciu energii (120/162W) w porównaniu do jednostki Intela (125/253W).

W testach porównawczych nieźle prezentuje się także ośmiordzeniowy Ryzen 7 9700X, który przewyższa Intel Core i7-14700K w zadaniach produktywnościowych o 13% i w grach o 10%. Z kolei sześciordzeniowy Ryzen 5 9600X wygrywa z Intel Core i5-14600K o 22% w zadaniach produktywnościowych i 11% w grach – to natomiast czyni go potencjalnym hitem sprzedażowym.

Łatwo zauważyć, że wśród nowych CPU brakuje, szczególnie cenionych przez graczy, procesorów z technologią 3D V-cache. AMD podkreśliło przewagę procesora Ryzen 7 9700X nad starszym Ryzen 7 5800X3D w grach, w rozdzielczości 1080p o około 12%, przy jednoczesnym mniejszym poborze mocy. Jednocześnie AMD obiecuje, że z technologii 3D V-cache nie rezygnuje. Nadchodzące modele Zen 5 X3D jeszcze bardziej poprawią wydajność w grach.

Wszystkie modele Ryzen 9000 są kompatybilne z istniejącymi platformami AM5 oraz nadchodzącymi chipsetami z serii 800. Oznacza to, że użytkownicy mogą korzystać z wielu tych samych funkcji, takich jak PCIe 5.0 i pamięć DDR5-5600, co w poprzednich generacjach. Procesory Ryzen 9000 cechują się znacznie lepszą wydajnością termiczną, co pozwala na obniżenie TDP w trzech z czterech nowych modeli desktopowych. AMD twierdzi też, że procesory te pracują o 7°C chłodniej niż ich poprzednicy korzystający z Zen 4, co pozwala na dłuższe utrzymanie wysokich częstotliwości i wydłużone okresy zwiększania mocy.

Chipsety serii 800: X870, X870E, B840

AMD zaprezentowało również nowe chipsety serii 800, które będą wspierać procesory Ryzen 9000. FIrma potwierdziła też, że platforma AM5 ma trwać co najmniej do 2027 roku. Nowe chipsety X870 i X870E wprowadzone na Computex 2024, dodają wsparcie dla USB4 i PCIe 5.0. AMD ogłosiło również budżetowy chipset B840, który wspiera podkręcanie pamięci, ale nie procesora. Niestety, płyty główne serii 800 nie będą dostępne na rynku w momencie premiery procesorów Ryzen 9000 pod koniec miesiąca. Producenci płyt głównych planują wprowadzić swoje modele dopiero pod koniec września, co oznacza, że na początku użytkownicy będą musieli polegać na istniejących płytach AM5 po aktualizacji BIOS.

W nowych płytach wraca także Precision Boost Overdrive (PBO), oferując od 6% do 15% poprawę wydajności wielowątkowej w testach Cinebench dla procesorów Ryzen 5, 7 i 9. Ryzen 9000 dzięki niższemu TDP zapewnia więcej możliwości podkręcania z PBO.

Procesory Ryzen AI 300 ‘Strix Point’ 

AMD zaprezentowało procesory Ryzen AI 300 ‘Strix Point’ podczas targów Computex 2024. Teraz natomiast ogłoszono, że pierwsze laptopy z tymi procesorami pojawią się w sprzedaży już w tym miesiącu. Wiadomo, że wraz z nimi na rynek trafią: 12-rdzeniowy, 24-wątkowy Ryzen AI 9 HX 370 (cztery rdzenie Zen 5 i osiem rdzeni Zen 5c) oraz 10-rdzeniowy, 20-wątkowy Ryzen AI 9 365 (cztery rdzenie Zen 5, sześć Zen 5c).

Firma przy okazji podzieliła się nowymi wynikami benchmarków, przede wszystkim konfrontując Ryzen AI 9 HX 370 w laptopie Asus Zenbook S 16 z Intel Core Ultra 9 185H w Asus Vivobook S 16. Zasadniczo przewaga układu AMD jest wyraźna w każdym teście. Warto jednak zauważyć, że w notatkach testowych wskazano, że laptop z procesorem Intela miał tylko 16GB pamięci w porównaniu do 32GB w systemie z procesorem Ryzen, co może sugerować, że pierwsza z maszyn działała w konfiguracji single channel RAM, co wpływa na wydajność względem szybszego trybu dwukanałowego.

Nowy iGPU – konsekwentnie AMD pozostaje liderem

AMD robi najlepsze iGPU w świecie Windows. Tu nie ma zaskoczenia i nie ma też zmiany. Nowy Radeon 890M w połączeniu z technologią Fluid Motion Frames (AFMF) osiąga lepsze wyniki niż… grafika RTX 2050. Jego wydajność oceniania jest mniej więcej na poziom prezentowany przez, dziś już leciwy, ale niegdyś naprawdę świetny GeForce GTX 1070.

Podsumowanie

AMD pokazało, że nie bez przyczyny ceny akcji tej firmy w ciągu ostatnich 5 lat urosły z nieco ponad 32 do prawie 180 dolarów za akcję. Firma z Kalifornii systematycznie rozwija swoje produkty, nie zaniedbując żadnej z linii produktowych; od mainstreamu desktopowego, przez układy mobilne, aż po specjalistyczne jednostki wbudowane, układy graficzne, akceleratory AI, po procesory serwerowe – AMD ma w każdym z tych obszarów ciekawe produkty, często zajmujące czołowe miejsca w wyścigu wydajności.

By ocenić najnowsze produkty, jak Ryzen 9000 czy Ryzen AI 300, potrzeba niezależnych testów. Te zapewne pojawiać się będą już wkrótce. To, co wiemy dzięki prezentacji AMD, jest bardzo obiecujące i zapewne wielu użytkowników już szykuje się na upgrade.