Chiny o krok bliżej niezależności? Powstał chiński prototyp maszyny EUV

Chińska droga do technologicznej samowystarczalności w produkcji najnowocześniejszych czipów może być krótsza, niż zakładał Zachód.

Według doniesień agencji Reuters, inżynierowie z Państwa Środka zbudowali prototyp maszyny do litografii w ekstremalnym ultrafiolecie (EUV), wykorzystując podzespoły ze starszych systemów ASML. Pierwsze funkcjonalne układy mają zjechać z taśmy produkcyjnej już w 2028 roku.

To przełomowa informacja, sugerująca, że embargo na najnowsze technologie zachodnie jest mniej skuteczne, niż zakładano. Choć prototyp został ukończony na początku 2025 roku i generuje już światło EUV, na razie nie jest jeszcze zdolny do masowej produkcji działających czipów. Mimo to, postęp prac jest szybszy od przewidywań analityków. Źródła wskazują, że prototyp został opracowany przez byłych inżynierów ASML – holenderskiego giganta, który ma monopol na maszyny EUV. Eksperci ci, pracując często pod fałszywymi nazwiskami, mieli dokonać inżynierii wstecznej zachodnich technologii. Bez ich wiedzy projekt ten byłby niemal niemożliwy do realizacji.

Chiny rozpoczęły agresywną rekrutację już w 2019 roku, oferując ekspertom z zagranicy bonusy powitalne rzędu 3–5 milionów juanów (ok. 420–700 tys. USD) oraz dopłaty do zakupu mieszkań. Wśród pozyskanych talentów wymienia się Lina Nana, byłego szefa technologii źródła światła w ASML. Jego zespół w Szanghajskim Instytucie Optyki zgłosił w ciągu ostatnich 18 miesięcy aż osiem patentów związanych ze źródłami światła EUV.

Choć projekt jest sterowany przez rząd w Pekinie, rolę koordynatora pełni Huawei. Koncern zarządza ogólnokrajową siecią tysięcy inżynierów z różnych firm i państwowych instytutów badawczych. Praca nad projektem odbywa się w warunkach ścisłej tajemnicy i rygoru. Pracownicy oddelegowani przez Huawei często mieszkają w ośrodkach badawczych przez cały tydzień, mając ograniczony dostęp do telefonów i możliwości powrotu do domu.

Mimo sukcesu propagandowego i inżynieryjnego, chiński prototyp wciąż ustępuje zachodnim oryginałom. Główną barierą pozostaje precyzyjna optyka. Chińscy badacze mają trudności z pozyskaniem systemów optycznych o ultra-wysokiej precyzji, takich jak te produkowane przez niemiecki Carl Zeiss AG dla ASML. W obecnej wersji prototypu wykorzystywane są komponenty od japońskich firm Nikon i Canon, które również objęte są restrykcjami eksportowymi. Choć rok 2028 jest wskazywany jako cel produkcji pierwszych czipów, realniejszym terminem pełnej operacyjności wydaje się rok 2030.