Na polskim rynku pracy brakuje 300 tys. specjalistów IT. Pracodawcy nie inwestują w rozwój pracowników, podnosząc budżety związane z rekrutacją nowych…

12 grudnia 2022

Na polskim rynku pracy brakuje 250 – 300 tys. specjalistów IT (wg Organizacji Pracodawców i Usług IT SoDA). Pracodawcy nie inwestują w rozwój pracowników, za to ciągle podnoszą budżety związane z rekrutacją nowych specjalistów.

Szacuje się, że zatrudnienie nowego pracownika na drodze standardowej rekrutacji to w zależności od stanowiska koszt od 30% do 200% rocznego wynagrodzenia na ww. stanowisku. Natomiast wg Polskiego Instytutu Ekonomicznego, aż 90% polskich firm ma problemy z pozyskaniem pracowników z odpowiednimi kompetencjami. Mimo to tylko 7% pracodawców korzysta z możliwości reskillingu, czyli przekwalifikowania swoich pracowników, a jedynie 6% pracowników ma ten proces za sobą (badanie “Wielki reset umiejętności” Future Collars). Jak na tle tych statystyk plasują się kobiety w branży IT i jaka jest ich oraz pracodawców świadomość w związku z postępującą rewolucją cyfrową?

Okazuje się, że niestety niska. Kobiety widzą postępującą cyfryzację, ale nie dostrzegają wpływu automatyzacji i robotyzacji na przyszłość miejsc pracy. 55% badanych kobiet nie obawia się wpływu cyfryzacji na ich branżę, a ponad 60% nie widzi związku postępującej rewolucji cyfrowej z jej wpływem na obecne stanowisko.

Najbardziej zagrożone automatyzacją są zawody związane z administracją, obsługą klienta, handlem, czyli najczęściej wykonywane przez kobiety. Światowe Forum Ekonomiczne alarmuje, że do 2025 roku zniknie 85 mln miejsc pracy na całym świecie. Co prawda w ich miejsce ma powstać 97 mln nowych, ale będą one wymagały tzw. kompetencji przyszłości, w tym zaawansowanych umiejętności cyfrowych.

– Aby kobiety mogły odnaleźć się w tej sytuacji, niezbędna jest zmiana świadomości oraz zapewnienie im dostępu do specjalistycznych szkoleń. Edukacja na poziomie szkolnym, choć istotna, przestała być wystarczająca. Obecnie niezbędne kwalifikacje często zdobywamy bezpośrednio u pracodawcy, co dotyczy także nowych technologii. Odpowiedzialność współczesnego pracodawcy polega właśnie na oferowaniu możliwości kształcenia w miejscu pracy, co jest szczególnie istotne dla kobiet ze względu na liczne obowiązki pozazawodowe. Dzięki temu nie tylko wspiera on rozwój pracowników, ale zwiększa także konkurencyjność firmy poprzez podnoszenie kompetencji kadry i maksymalne wykorzystanie jej potencjału. W biznesie i na rynku pracy wygrają Ci, którzy nie boją się zmian i nowości. Dlatego zachęcam do odwagi i otwartości na nowe kompetencje – zwłaszcza te cyfrowe – podkreśla Ewa Małyszko, prezes PFR TFI.

– Ilość kobiet w sektorze technologicznym jest ciągle bardzo niska — nadal 85% pracowników tej branży to mężczyźni. Dzięki projektowi Woman Update oraz inicjatywie Dzień Kariery Kobiety w IT chcemy uświadomić kobiety, że na rynku pracy zachodzą ogromne zmiany. Zachęcamy je, aby się na nie otworzyły i chętniej przechodziły na stronę technologii – komentuje Joanna Pruszyńska – Witkowska, prezes Future Collars.

Sytuacja kobiet na rynku pracy

Okazuje się, że tylko 19% kobiet jest zadowolonych z obecnej sytuacji zawodowej, ale aż 29% boi się zmiany pracy, a 23% straciło wiarę w swoje możliwości. Przytoczone wyniki badania “Tytanki pracy” nie pozostawiają złudzeń — kobiety potrzebują motywacji i odwagi, wiary w swoje kompetencje i wsparcia w podjęciu decyzji o zmianie.

Dlaczego rozwiązania prawne i szeroka promocja równości są tak mało skuteczne? Czy branża IT, kluczowa dla transformacji cyfrowej, jest otwarta dla kobiet? Co może zrobić sam biznes, a co państwo, dla upowszechniania reskillingu i upskillingu?

Między innymi na te pytania odpowiedzi szukały Dorota Hryniewiecka-Firlej, Prezes Pfizer Polska, Ewa Krupa, Dyrektorka Kultury i Rozwoju Orange Polska oraz Joanna Pruszyńska-Witkowska, Vice Prezes Future Collars podczas debaty online „Woman Update – kobiety na rynku pracy” zorganizowanej przez Future Collars i ośrodek THINKTANK (15.11.2022). Rozmowę moderował Zbigniew Gajewski, Partner w ośrodku THINKTANK, autor analiz dotyczących wpływu nowych technologii na rynek pracy i edukację.

Kobiety są mniej pewne swoich kompetencji i z tego względu unikają niektórych sektorów, tradycyjnie definiowanych jako męskie.

– Kluczowe wydaje się dziś budowanie pewności siebie wśród kobiet we wszystkich branżach. Dużo się o tym mówi w przestrzeni publicznej, ale widoczny jest ogromny rozdźwięk pomiędzy tym, co firmy deklarują, a tym, co rzeczywiście jest wdrażane. Aktywizacja kobiet i budowanie kultury różnorodności w organizacjach to, co prawda, długi i pracochłonny proces, ale przynosi korzyści wszystkim, stwarzając idealne warunki do rozwoju – skomentowała prezes Pfizer Polska, Dorota Hryniewiecka – Firlej.

Zmiana zaczyna się od liderów

Panelistki nie miały złudzeń, że impuls do zmian musi pochodzić od świadomych liderów i kadr zarządzających.

– Firma powinna przyjąć odpowiednią strategię na poziomie zarządu, nawet jeśli jej wdrażanie zajmie kilka lat. Liderzy muszą być dla innych przykładem i to oni jako pierwsi powinni zachęcać kobiety do obejmowania ważnych stanowisk w firmach. Te działania należy prowadzić konsekwentnie i świadomie, potrzebne są długofalowe programy reskillingowe i upskillingowe, które pomogą kobietom w nabywaniu nowych kompetencji i zachęcą je do obejmowania odpowiedzialnych stanowisk – komentuje Ewa Krupa, Dyrektorka Kultury i Rozwoju Orange Polska.

Najważniejsze rekomendacje zawodowe dla kobiet to m.in.:

nieustanna edukacja i rozwijanie nowych kompetencji
pozbywanie się złych nawyków i przyzwyczajeń
walka ze stereotypami i wyimaginowanymi ograniczeniami, nie tylko wśród mężczyzn, ale również kobiet, które niejednokrotnie same wykluczają się z wybranych branż i zawodów

Debata prowadzona była w ramach kampanii Woman Update, której pomysłodawczyniami są Beata Jarosz i Joanna Pruszyńska-Witkowska z Future Collars. Celem kampanii jest przekonanie kobiet do podjęcia kroków w stronę ścieżki kariery w IT i zachęcania ich do odkrycia potencjału oraz odnalezienia swojego miejsca w branży technologicznej. Partnerami akcji są Amazon, Pfizer, Orange, NESsT oraz PFR TFI.

Woman Update

Na stronie kampanii https://womanupdate.org/ można znaleźć materiały związanane z przebranżowieniem się i sytuacją kobiet na rynku pracy. Poradnik “Wyjdź poza ramy” ma za zadanie wspierać kobiety w procesie zmiany na etapie decyzji i w pokonywaniu obaw i barier związanych ze zmianą zawodową. Cykl podcastów “Zainspiruj się z Woman Update” to wywiady z ekspertkami i liderkami branży IT, kobietami, które udowadniają, że można sięgać po więcej, a ograniczenia mamy głównie w swojej głowie. Na stronie https://futurecollars.com znajduje się test predyspozycji IT Talent Profile, którego wyniki wskazują, jakie kompetencje są u nas dominujące i jakie ścieżki rozwoju są dla nas najlepsze. Można też skorzystać z darmowych lekcji z zakresu różnych kursów z obszaru IT i sprawdzić, co jest najbardziej interesujące dla nas.

Zaloguj się do IT

Hasło tegorocznej kampanii Woman Update jest “Zaloguj się do IT”. Hasło ma inspirować kobiety do szukania własnej ścieżki w obszarze technologicznym, niezależnie od wcześniejszego doświadczenia, wykształcenia, wieku czy pochodzenia. IT potrzebuje różnorodnych kompetencji, a większy udział kobiet w branży, w tym na coraz wyższych stanowiskach, jest w stanie zaspokoić lukę kompetencyjną, która dzisiaj poważnie zagraża ciągłości wielu biznesów.

Sztuczny podział na umysły ścisłe i humanistyczne nie tylko nie przystaje do faktycznych potrzeb rynku pracy, ale jest też niebezpiecznym stereotypem hamującym rozwój zawodowy kobiet oraz ich możliwości awansu w IT. Badania Woman Update wykazują, że kobiety chcą się kształcić, ale nie radzą sobie z takimi barierami jak brak czasu związany z obciążeniem obowiązkami domowymi, postrzeganie polskiego rynku pracy jako dyskryminującego dla kobiet oraz brak wiary w siebie i swoje kompetencje.

Kampania “Zaloguj się do IT” staje do walki z tymi barierami. Bohaterkami kampanii Woman Update są cztery kobiety, które na różnych etapach swojego życia postanowiły zmienić dotychczasowy zawód i związać się z IT. Ich historie udowadniają, że kompetencje to nie kwestia płci, ale chęci rozwoju, ciężkiej pracy i determinacji.

Reskillingu i upskillingu w interesie pracodawcy

Mitem jest fakt, że roboty zabiorą nam pracę i umiejętności cyfrowe są jedynym gwarantem dobrze płatnej i satysfakcjonującej pracy. W zrobotyzowanym i zautomatyzowanym świecie niezbędne będą umiejętności odróżniające człowieka od algorytmów.

Do kompetencji przyszłość specjaliści od rynku pracy zaliczają więc empatię, zdolności komunikacyjne, łatwość adaptacji w zmiennych warunkach, otwartość na naukę, kompetencje przywódcze i zarządcze w środowisku hybrydowym. Od takich wrodzonych cech i talentów zależeć będzie powodzenie w rekrutacji, ponieważ umiejętności cyfrowe można szybko uzupełnić lub rozwinąć.

W interesie pracodawców jest zmapowanie niezbędnych kompetencji potrzebnych w organizacji w ciągu kolejnych lat i dostrzeżenie potencjału obecnych pracowników, szczególnie kobiet. Zamiast zwalniać tych, których pracę przejmą roboty, warto zainwestować w ich rozwój i zyskać lojalnego pracownika znającego procesy w firmie. Na szczęście potencjał reskillingu i upskillingu zauważyli decydenci na poziomie europejskim. Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen zaproponowała, żeby rok 2023 ogłosić “Europejskim Rokiem Umiejętności”. To oznacza wiele możliwości podnoszenia kompetencji i zdobywania nowych kwalifikacji w programach inicjowanych na różnych szczeblach oraz finansowanie kursów i szkoleń dla pracowników.