NASK bada jaki wpływ na rynek pracy ma GenAI

NASK we współpracy z Międzynarodową Organizacją Pracy prowadzi projekt badawczy analizujący wpływ generatywnej sztucznej inteligencji (GenAI) na polski rynek pracy. Badanie finansowane przez Ministerstwo Cyfryzacji ma na celu ocenę zmian w wymaganych kompetencjach, warunkach zatrudnienia oraz liczbie miejsc pracy w różnych sektorach gospodarki.

W ramach projektu przeprowadzono szeroko zakrojone badania społeczne, obejmujące zarówno metody ilościowe (sondaże), jak i jakościowe (wywiady indywidualne i grupowe). Wzięli w nich udział pracownicy różnych szczebli oraz osoby aktywnie korzystające z narzędzi GenAI. Celem analizy jest nie tylko diagnoza potencjalnych zagrożeń związanych z automatyzacją, ale także wskazanie możliwych pozytywnych zmian, takich jak wzrost efektywności pracy czy transformacja zawodów.

W dalszych etapach projektu przeprowadzono trzy badania społeczne z wykorzystaniem uzupełniających się technik ilościowych i jakościowych:

1. Pierwsze badanie ilościowe (metoda CAWI)  zrealizowane na przełomie października i listopada 2024 r.

Aktywni zawodowo respondenci (N=1646) oceniali potencjalny wpływ GenAI na automatyzację poszczególnych zadań zawodowych (obecnych w Klasyfikacji Zawodów i Specjalności). Badanie stanowiło punkt wyjścia do opracowania indeksu ekspozycji zawodów na wpływ GenAI.

2. Badania jakościowe (metody IDI oraz FGI) – wywiady przeprowadzone w listopadzie 2024 r.

Uczestnikami wywiadów indywidualnych (IDI) były między innymi osoby zatrudnione na stanowiskach kierowniczych. Z kolei w wywiadach grupowych (FGI) brali udział specjaliści, technicy i inni pracownicy średniego szczebla oraz pracownicy biurowi (na podstawie międzynarodowej klasyfikacji zawodów ISCO-08). Dodatkową zmienną różnicującą respondentów była częstotliwość korzystania z narzędzi opartych na GenAI. Zrealizowano 48 wywiadów indywidualnych oraz 8 wywiadów grupowych. Badani odpowiadali na pytania dotyczące m.in. ich stanu wiedzy o GenAI, wykorzystywania narzędzi GenAI w pracy, mechanizmu wprowadzania (odgórnego lub oddolnego) takich narzędzi w firmach/organizacjach oraz opinii na temat długoterminowych perspektyw i przyszłości pracy w odniesieniu do rozwoju GenAI.

3. Drugie badanie ilościowe (metoda CAWI) – sondaż realizowany na przełomie listopada i grudnia 2024 r.

Badanie przeprowadzone na próbie respondentów w wieku 15+, reprezentatywnej pod względem płci, wieku oraz wielkości miejsca zamieszkania. Badani (N=3200) byli pytani m.in.  o nastawienie do sztucznej inteligencji, korzystanie z narzędzi GenAI w pracy i w życiu prywatnym, a także postrzeganie korzyści i zagrożeń wynikających z rozwoju GenAI. Wyniki badania pozwolą na poznanie spektrum wielu zmiennych (świadomości, nastawienia, oczekiwań, lęków, opinii) związanych z generatywną sztuczną inteligencją i rynkiem pracy w Polsce.

Raport końcowy, który zostanie opublikowany w czerwcu 2025 roku, przedstawi szczegółowe wnioski, statystyki oraz prognozy dotyczące przyszłości polskiego rynku pracy w erze sztucznej inteligencji. Zawarte w nim rekomendacje mają pomóc administracji publicznej, przedsiębiorcom i obywatelom lepiej przygotować się na nadchodzące zmiany.