Raport EBI dot. inwestycji 2022-2023: Europa musi podjąć działania już teraz, aby stawić czoła wyzwaniom strukturalnym

1 marca 2023

Zgodnie z opublikowanym dzisiaj raportem EBI dot. inwestycji w latach 2022-2023, Europa musi znacznie zwiększyć wydatki na inwestycje w procesy produkcyjne, jeśli ma dotrzymać kroku globalnej konkurencji i osiągnąć cele zerowej emisji netto. Różnica w inwestycjach w procesy produkcyjne między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi wynosi prawie 2% PKB, a opóźnienie to utrzymuje się od ponad dziesięciu lat.

Raport EBI dot. inwestycji – coroczna publikacja oparta na ankiecie inwestycyjnej EBI, na którą odpowiedziało około 12 500 przedsiębiorstw z całej Europy – pokazuje, że udział firm zaangażowanych we wprowadzanie innowacji spadł w zeszłym roku w porównaniu z 2021 r. Firmy wymieniają niepewność, niedobory umiejętności i wysokie koszty energii jako główne ograniczenia dla inwestycji.

„Przyszłość Europy zależy od naszej zdolności do zmian i przyjęcia transformacji cyfrowej i ekologicznej. Wymaga to odważnych inwestycji zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym. Jednak niepewność wynikająca z nieprzewidywalnych warunków politycznych i rynkowych okazuje się być przeszkodą w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych” – powiedziała główna ekonomistka EBI Debora Revoltella przed publikacją raportu na inauguracyjnym Forum Grupy EBI w Luksemburgu. „Nie można przegapić szansy na zieloną transformację. Europa może wykorzystać swoją wiodącą pozycję w zakresie poziomu innowacji w wielu zielonych technologiach i powinna dalej wykorzystywać potencjał jednolitego rynku UE, zmniejszając przeszkody administracyjne dla inwestycji i wypełniając luki w poziomie umiejętności”.

Dane z badania EBI dot. inwestycji pokazują, że firmy z UE są mniej skłonne do wprowadzania innowacji lub wdrażania nowych technologii niż firmy ze Stanów Zjednoczonych. Jest to utrzymująca się luka, pogłębiona przez pandemię, kiedy firmy w Europie okazały się mniej podatne na transformację niż firmy w Stanach Zjednoczonych. Niedoinwestowanie w innowacje oraz maszyny i urządzenia może zmniejszyć zdolność Europy do konkurowania w perspektywie długoterminowej.

Zielone inwestycje przedsiębiorstw, po spadku podczas pandemii, wzrosły w 2022 r.. Perspektywy inwestycji przedsiębiorstw w działania zapobiegające zmianom klimatycznym nie są jednak stabilne, osłabione przez bariery administracyjne i niepewność. Analiza EBI czynników sprzyjającym zielonym inwestycjom firm sugeruje, że ta niepewność może częściowo przeważyć nad zachętami, które wprowadzono ze względu na wyższe ceny energii.

Podczas gdy Europa pozostaje w tyle za Stanami Zjednoczonymi pod względem innowacji cyfrowych, zielone technologie to dziedzina, w której Unia Europejska utrzymuje pozycję lidera. Jeśli chodzi o patentowanie zielonych technologii, głównymi atutami Europy są transport, inteligentne sieci i energia wiatrowa. Mimo to, obecna przewaga może być zagrożona.

Globalna konkurencja wokół zielonych technologii nasila się, szczególnie w związku z amerykańską ustawą o redukcji inflacji i rosnącą koncentracją Chin na tym obszarze. Chociaż Europa była dotychczas liderem zielonych innowacji, musi nadal umacniać tę pozycję, wykorzystując możliwości, jakie stwarza jej jednolity rynek. Z pewnością ważną rolę odegrają warunki polityczne, jednolite warunki do rozwijania działań w Europie, inwestycje w umiejętności i świadome wysiłki na rzecz maksymalizacji komplementarności publicznych i prywatnych działań inwestycyjnych.

Umiejętności mają kluczowe znaczenie w transformacji cyfrowej i ekologicznej. 69% gmin ankietowanych przez EBI stwierdziło, że brakuje im umiejętności oceny w zakresie zmian środowiska i klimatu potrzebnych do realizacji zielonych inwestycji. Pomimo wsparcia publicznego zagrożona jest również spójność regionalna, a słabiej rozwinięte regiony Europy Wschodniej są stosunkowo bardziej narażone na kumulację czynników stresogennych. Zajęcie się lokalnymi zdolnościami, ograniczeniami fiskalnymi i przeszkodami regulacyjnymi będzie szczególnie decydujące dla pomyślnego wdrożenia lokalnych odpowiedników planów Recovery & Resilience Facility – w Polsce KPO.

Rządy muszą zachować i wzmocnić zachęty dla bardziej ekologicznego, lepiej zintegrowanego jednolitego rynku, który będzie dobrze chroniony przed zawirowaniami, a jednocześnie powinny wdrażać działania , które zmniejszają niepewność i umożliwiają firmom inwestowanie.