El Capitan – najszybszy superkomputer świata oficjalnie uruchomiony

Superkomputer El Capitan – najwydajniejsza maszyna obliczeniowa na świecie – został oficjalnie uruchomiony w Lawrence Livermore National Laboratory (LLNL) w Kalifornii. Jego budowa pochłonęła 600 milionów dolarów, a głównym zadaniem będzie zapewnienie bezpieczeństwa amerykańskiego arsenału jądrowego w warunkach zakazu przeprowadzania podziemnych testów broni jądrowej.

Z mocą obliczeniową 2,746 eksaflops, El Capitan stał się najszybszym superkomputerem w historii, wyprzedzając dotychczasowego lidera – Frontier z Oak Ridge National Laboratory, który osiąga 1,353 eksaflops w standardowym trybie i 2,056 eksaflops w szczycie.

El Capitan jest trzecim na świecie superkomputerem eksaskalowym, czyli takim, który przekracza 1 eksaflops, co odpowiada kwintylionowi operacji zmiennoprzecinkowych na sekundę (10^18 FLOPS). Dla porównania najmocniejsze laptopy osiągają zaledwie kilkaset gigaflops (10^9 FLOPS).

Maszyna wykorzystuje 44 544 akceleratory AMD MI300A – układy obliczeniowe, które łączą procesory AMD EPYC Genoa, układy graficzne AMD CDNA3 oraz pamięć o wysokiej przepustowości (HBM) o pojemności 128 GB na każdy układ. Dzięki takiej konfiguracji El Capitan nie tylko osiąga ogromną moc obliczeniową, ale jest także bardziej energooszczędny niż wcześniejsze generacje superkomputerów.

Kluczowa rola w bezpieczeństwie narodowym
Główną rolą El Capitan jest zapewnienie bezpieczeństwa narodowego USA, zwłaszcza w kontekście nuklearnych zasobów Stanów Zjednoczonych. Od 1992 roku, zgodnie z obowiązującym zakazem testów podziemnych, rozwój i utrzymanie amerykańskiego arsenału nuklearnego opiera się na zaawansowanych symulacjach komputerowych, a nowy superkomputer znacząco poprawi precyzję tych analiz.

Poza symulacjami nuklearnymi, El Capitan będzie wykorzystywany w badaniach nad materiałami przyszłości, fizyką wysokich gęstości energii oraz projektowaniem broni. Wiele z tych rzeczy objętych jest tajemnicą państwową.

Budowa El Capitan rozpoczęła się w maju 2023 roku, a system został uruchomiony w listopadzie 2024. Oficjalna inauguracja miała miejsce 9 stycznia 2025 roku. Nowy system zastępuje superkomputer Sierra (uruchomiony w 2018 roku), który obecnie zajmuje 14. miejsce na światowej liście Top500.

Eksperci uważają, że El Capitan to początek nowej ery superkomputerów eksaskalowych, a jego rozwój będzie miał ogromny wpływ nie tylko na kwestie wojskowe, ale także na postęp w takich dziedzinach jak sztuczna inteligencja, modelowanie klimatu czy badania nad lekami.

Stany Zjednoczone umacniają swoją pozycję lidera w wyścigu superkomputerowym, wyprzedzając Chiny, które także rozwijają własne maszyny eksaskalowe, lecz szczegóły ich wydajności pozostają tajemnicą.