ESG i regulacje szansą na zwiększenie obecności kobiet w zarządach i radach nadzorczych spółek z GPW, wynika z raportu Deloitte „Women in the boardroom”

20 stycznia 2025

Rośnie liczba spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, w których w zarządach i radach nadzorczych zasiadają kobiety. Jednak nadal tylko co czwarta spółka notowana na GPW spełnia wymogi regulacji w sprawie poprawy równowagi płci wśród dyrektorów spółek giełdowych. Zgodnie z dyrektywami unijnymi, w 2026 roku minimum 33 proc. miejsc w zarządach i radach nadzorczych powinno być obsadzonych przez osoby z niedostatecznie reprezentowanej płci. Podczas gdy, jak wynika z raportu „Women in the boardroom” przygotowanego przez firmę doradczą Deloitte, w 2023 r. odsetek takich podmiotów wyniósł 17 proc. Konieczne jest zwiększenie tempa zmian, aby osiągnąć poziom wymagany przez prawodawstwo europejskie W realizacji celów wymaganych dyrektywą może pomóc m.in. wzrost znaczenia kwestii zrównoważonego rozwoju dla funkcjonowania przedsiębiorstw.

Druga część raportu „Women in the Boardroom” została opracowana na podstawie analizy danych za 2023 r., dotyczących rad nadzorczych i zarządów 408 spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Publikacja uwzględnia informacje na temat podmiotów wchodzących w składy indeksów giełdowych WIG 20, mWIG40, sWIG80 oraz pozostałych spółek. Na potrzeby opracowania przeprowadzono także szereg rozmów z ekspertami Deloitte na temat sytuacji kobiet w opisywanych sektorach.

Udział kobiet w zarządach rośnie

Liderem zestawienia sześciu analizowanych branż jest sektor finansowy – kobiety zasiadają w organach zarządczych lub nadzorczych 23 proc. spółek z tego sektora. Podobny odsetek odnotowano wśród podmiotów zajmujących się naukami biomedycznymi i ochroną zdrowia – 22 proc. Dalej znalazły się sektory dóbr konsumenckich (18 proc.), nieruchomości i budownictwa (17 proc.) oraz energetyki, surowców i przemysłu (16 proc.). Najmniej liczną reprezentację kobiet odnotowano w firmach technologicznych, medialnych i telekomunikacyjnych – 14 proc.

Ogólny trend dotyczący udziału kobiet w organach zarządczych i nadzorczych spółek z badanych sektorów jest korzystny, jak napisano w raporcie. W latach 2021-2023 zwiększył się on w pięciu spośród sześciu z nich. Najwyższe tempo wzrostu odnotowano w sektorze nauk medycznych i ochrony zdrowia – 6 p.p. W przypadku notowanych na giełdzie firm z sektora finansowego, jak i branży nieruchomości oraz budownictwa zaobserwowano po 4 p.p. więcej organów decyzyjnych współtworzonych przez kobiety. W segmencie dóbr konsumenckich przyrost wyniósł 3 p.p., a w branży technologii, mediów i komunikacji 2 p.p. Udział kobiet w organach zarządzających i nadzorczych w branży energetyki, surowców i przemysłu pozostał na niezmienionym poziomie.

– Wzrost obecności kobiet w zarządach i radach nadzorczych spółek notowanych na GPW to niewątpliwie dobra wiadomość. Warto jednak pamiętać, że konieczne jest zwiększenie odsetka członkiń organów nadzorczych aż o 16 p.p. W tak krótkim czasie wymaga to podjęcia zdecydowanych działań. Osiągnięcie tego celu będzie możliwe, gdy w cały proces zaangażują się zarówno organy regulacyjne, jak i firmy. Na pewno potrzebne jest lokalne prawodawstwo oraz wdrożenie obowiązkowych parytetów. Z poziomu przedsiębiorstw widzę potrzebę promowania różnorodności jako elementu polityki zarządzania, wsparcia dla równości płci, stałego raportowania i transparentności, a także, w wielu przypadkach, zmiany kultury organizacyjnej. Uważam, że firmy, które traktują ESG jako integralną część swojej strategii, mają większą szansę na zrównoważony rozwój, który obejmuje także większą reprezentację kobiet na najwyższych stanowiskach. – mówi Joanna Świerzyńska, prezeska zarządu Deloitte Polska, partnerka zarządzająca Deloitte w Polsce, krajach bałtyckich i Ukrainie.

Regulacje kluczowe

Wśród rozwiązań przyczyniających się do zwiększenia odsetka kobiet w organach nadzorczych i zarządczych autorzy raportu wymieniają przede wszystkim regulacje. Jako przykład podają branżę finansową, która podlega dodatkowym wymogom w zakresie równości płci w organach zarządczych, nakładającym obowiązek stosowania m.in. parytetów czy raportowania luki płacowej. To sprawia, że niemal co czwarty notowany na warszawskiej giełdzie podmiot z tej branży ma reprezentację kobiet w radach nadzorczych i stanowi dowód na efektywność rozwiązań prawnych.

Równie istotnym czynnikiem jest także rosnące znaczenie różnorodności, równości i włączania dla współczesnego rynku pracy. Jednocześnie, analiza zgromadzonych w ramach badania danych wskazuje, że efekty tych zmian najbardziej odczuwają osoby dopiero zaczynające karierę lub zajmujące stanowiska niskiego i średniego szczebla. Podkreślono, że zwiększenie tempa wzrostu reprezentacji kobiet na poziomie stanowisk menadżerskich, dyrektorskich i wyższych wymaga podjęcia dodatkowych działań.

– Obserwujemy niepokojący globalny trend wycofywania się z działań na rzecz różnorodności i włączania, co może zagrozić postępowi, który udało się osiągnąć w ostatnich latach. Właśnie dlatego dziś, bardziej niż kiedykolwiek wcześniej, konieczne są konkretne działania wyrównujące szanse kobiet w rozwoju zawodowym oraz zwiększające ich reprezentację w zarządach i radach nadzorczych. DEI to nie chwilowy trend, lecz kluczowy element strategii zrównoważonego rozwoju i fundament nowoczesnych organizacji, które chcą pozostać konkurencyjne w zmieniającym się świecie. Działania te nie tylko budują bardziej sprawiedliwe społeczeństwo, ale także realnie wpływają na efektywność i innowacyjność biznesu – mówi Iva Georgijew, przewodnicząca rady dyrektorów Deloitte Central Europe, założycielka i liderka Klubu SheXO Deloitte, Deloitte.

ESG zwiększa szanse

Trendem, który zdaniem autorów raportu może również spowodować wzrost obecności kobiet w zarządach i radach nadzorczych spółek giełdowych jest transformacja ESG. Dotyczy to w szczególności sektorów, które w ostatnich latach nie odnotowały zmian w tym obszarze, np. branża energetyki, surowców i przemysłu. Według ekspertów rosnące znaczenie raportowania niefinansowego tworzy szanse dla kobiet na zajęcie stanowisk zarządczych. Co więcej, ich zdaniem obszar ESG jest relatywnie dobrze sfeminizowany, co w połączeniu z obserwowanym w ostatnim czasie trendem w postaci dołączania do zarządów spółek funkcji dyrektorów ds. zrównoważonego rozwoju (CSO) może zwiększyć obecność kobiet w zarządach. Rosnąca rola ESG ma również wpływ na sytuację kobiet w innych branżach, m.in. sektorze dóbr konsumenckich. . Cytowani w raporcie eksperci jako przykład podają dołączanie do zarządów osób zajmujących stanowiska dyrektorskie w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSO).

– Przyglądając się temu zagadnieniu w kontekście różnych branż, widać, że ESG stało się integralną częścią strategii biznesowych, a nie tylko zestawem standardów do spełnienia. Każda branża przechodzi swoją unikalną transformację, mierząc się z różnymi wyzwaniami i priorytetami, co wpływa na specyficzne podejścia do ESG. Transformacja ESG będzie ewoluować wraz ze zmieniającą się świadomością, potrzebami i oczekiwaniami społeczeństwa, a także regulacjami prawnymi – mówi Malwina Choińska, Partnerka w Dziale Audytu i Assurance, Deloitte.